"Zionisme: Het Nieuwe Scheldwoord?"Hoe legitieme kritiek verandert in gevaarlijke haat

"Zionisme: Het Nieuwe Scheldwoord?"Hoe legitieme kritiek verandert in gevaarlijke haat.

Zionisme. Een woord dat ooit stond voor de hoop van een volk op een veilige thuisbasis, is vandaag een ideologisch mijnenveld geworden. Wat begon als een streven naar een thuis voor een vervolgde minderheid, is nu het doelwit van giftige retoriek. In talkshows, op universiteiten, tijdens protestmarsen en in online discussies wordt het steeds vaker gebruikt als scheldwoord – als verdachtmaking, als rechtvaardiging voor haat.

Zionisme is verworden tot een modern stigma. In een tijd waarin antisemitisme opnieuw oplaait – vermomd als ‘activisme’ – moeten we onszelf een ongemakkelijke vraag durven stellen: is de strijd tegen zionisme soms gewoon een excuus voor eeuwenoude Jodenhaat? Waar eindigt legitieme kritiek op Israël, en waar begint het antisemitisme dat zich steeds vaker hult in progressieve taal en morele verontwaardiging?

We leven in een wereld waarin morele begrippen verschuiven, en waar woorden hun oorspronkelijke betekenis verliezen. Maar laten we helder blijven zien: het verlangen naar een veilig thuis voor het Joodse volk is geen extremisme. Het is een menselijke, historische en moreel begrijpelijke roep om bestaansrecht. Die roep verdient geen demonisering, maar begrip – en vooral: waarheid.

Na de gruwelijke aanval van Hamas op 7 oktober 2023 en de daaropvolgende Israëlische militaire acties in Gaza, is het debat wereldwijd geëscaleerd. Overal ter wereld barsten protesten los. Soms vredig, maar steeds vaker gepaard met leuzen als “Zionisten zijn fascisten” of zelfs “From the river to the sea”, een slogan die oproept tot de eliminatie van Israël als staat. En dan komt de vraag: is dit nog kritiek op beleid, of is het een oproep tot het einde van het Joodse zelfbeschikkingsrecht?

In veel discussies is “zionisme” een makkelijk doelwit geworden. Een soort containerbegrip waarin alles wat mensen haten aan Israël wordt gegooid. Kolonialisme, apartheid, racisme. Maar zionisme is in essentie niets anders dan het streven van het Joodse volk naar een eigen staat – een beweging die voortkwam uit eeuwenlange vervolging, pogroms en uiteindelijk de Holocaust. Wie zegt tegen zionisme te zijn, zegt dus in principe: 

Joden mogen geen eigen land hebben. En dat roept fundamentele vragen op. Waarom zou élk volk het recht op zelfbeschikking hebben, behalve het Joodse?

De ironie is schrijnend. In naam van mensenrechten en bevrijding keren sommigen zich nu tegen het recht van Joden op veiligheid. Ze veroordelen Israël, maar projecteren hun woede op Joden wereldwijd. Joodse studenten worden bedreigd op universiteiten. Synagogen worden beklad. En dit alles wordt gelegitimeerd door het frame: “We zijn niet tegen Joden, alleen tegen zionisten.” Maar in de praktijk blijkt die grens akelig vaag.

Het debat is vergiftigd. Links en rechts raken verstrikt in hun eigen hypocrisie. Rechts flirt met openlijk antisemitische complottheorieën, terwijl links antisemitisme verpakt in antizionistische retoriek. Ondertussen zitten gewone Joden – zionistisch of niet – klem tussen hamer en aambeeld.

Niemand zegt dat Israël heilig is of gevrijwaard van kritiek. Integendeel: de Israëlische regering voert regelmatig beleid dat moreel en juridisch bekritiseerd mag – móét – worden. Maar wanneer die kritiek verandert in demonisering van zionisme als ideologie, moet het alarm afgaan. Want dan is het geen politiek debat meer, maar een cultureel excuus voor eeuwenoude haat.

We moeten het durven benoemen: zionisme wordt anno 2025 misbruikt als stok om Joden mee te slaan. 

En wie daarin meegaat zonder dieper na te denken, draagt bij aan een giftige normalisering van antisemitisme. Kritiek is nodig, maar alleen als ze vertrekt vanuit feiten en principes, niet vanuit wrok en ideologie. De vraag is dus niet of je tegen Israëlisch beleid mag zijn. De vraag is: durf jij te zien wanneer kritiek op zionisme een masker is voor iets veel donkerders?

Deuteronomium 30:3-5 "Dan zal de HEERE, uw God, een omkeer brengen in uw gevangenschap en Zich over u ontfermen. Hij zal u weer bijeenbrengen uit al de volken waarheen de HEERE, uw God, u verspreid had..."

Shalom Dre